Winterzonnewende, Midwinter, Winter Solstice, Jul, Joel of Yule
Kerstmis heet in de Scandinavische landen vandaag nog Jul, een herinnering aan de Yule- of Joelvieringen in onze gewesten.
Yule kondigt de zwangerschap van de godin met Imbolc (1 februari) aan, die de vruchten van de nieuwe lente zal dragen. De belofte van de Godin aan haar volk, dat de Heer van Chaos niet lang meer zal regeren.
Yule is het lichtfeest bij uitstek! Yule staat voor vertrouwen en hoop, want dit is de dag met de langste nacht en de kortste dag, dus het einde van de winter is in zicht!
Twee thema’s domineren het winterzonnewendefeest: de geboorte van de zon en de strijd tussen duisternis en licht. Dit concept van licht tegen duister is niet dat van goed versus kwaad: licht en duister vullen elkaar aan en vormen het evenwicht dat wij nodig hebben. De strijd wordt vaak voorgesteld als een gevecht tussen koning Eik (Licht) en Koning Hulst (Donker), waarbij met Yule koning Eik wint.
Feest van Licht en Donker
Geschiedenis van Yule
Yule wordt gevierd in vele culturen en op vele manieren. Je vindt het terug onder vele namen, zoals bijvoorbeeld; Midwinter, Sun Return, Alban Arthan, Saturnalia, Winter-zonnewende, Finn’s Day, Yuletide, Festival of Sol, Great Day of the Cauldron, Festival of Growth.
Een Festival van Licht
In veel culturen worden winter festivals gevierd die in feite vieringen van het licht zijn. Naast Kerstmis is er bijvoorbeeld Chanoeka met zijn helder verlichte menora, Kwanzaa kaarsen en een willekeurig aantal andere feesten. De heidense feestdag Yule vindt plaats op de dag van de winterzonnewende, rond 21 december. Op die dag (of dicht daarbij) vinden bijzondere veranderingen plaats in de lucht.
Midwinter Kleuren en Symbolen
Yule is de tijd van het jaar waarin heidenen en paganisten de Winter Solstice vieren. Als je op het noordelijk halfrond bent zal dit op rond de 21 december zijn, als je onder de evenaar woont zal de Yule viering in juni plaatsvinden. Yule wordt beschouwd als de langste nacht van het jaar en na Yule begint de zon zijn lange reis terug naar de aarde. Probeer enkele of zelfs alle van deze ideeën - als je daar de ruimte voor hebt - of gebruik wat je het meeste aanspreekt.
Kleuren van het seizoen
De winter is hier en zelfs als de sneeuw nog niet is gevallen is er een duidelijke kou in de lucht.
Het Yuleblok
Een aloude traditie
De oudste vermelding van het Yuleblok staat in de Capitula van Martinus van Bracara (6de eeuw), als een door de kerk verboden nieuwjaarsgebruik. Het wordt beschreven als een wortelvormig stuk eikenhout (onderkant van de stam). Dit blok werd in de haard gestookt en men goot er bier, mede of wijn over en voegde er veldvruchten en zout aan toe. De as hiervan werd over de akkers uitgestrooid. Geschreven bewijs voor het gebruik van het Yuleblok in Nederland duikt voor het eerst op in een acte uit 1264, geschreven door de schepenen van Susteren. Voor de versiering van het Yuleblok kun je bijvoorbeeld hulst gebruiken en linten.
Offermaaltijden
Volgens Snorri Sturluson (Proza-Edda) waren er in de Joeltijd drie offermaaltijden. Deze heilige Joelmaaltijden zijn, volgens Snorri, ingesteld door Odin. Bij deze maaltijden hoorde ook het heilige drinkoffer, dat joel drinken genoemd werd.
De gerechten die traditioneel in de joeltijd gegeten werden zijn: varkensvlees, brood, koek, erwten, bonen, viskuit, haver- en gerstebrij.
Het heidense Joelgelach is door koning Hakon bij wet vastgelegd. Het Joelbier speelt een belangrijke rol en men spreekt nog steeds van Dricka jul. De bereiding van het Joelbier is verbonden aan tradities.
Joeltijd was de tijd van het vooroudergelag; het gastmaal voor de overleden voorouders.
Midwinter recepten
Noors Joelbrood
Hier is hoe je traditioneel Noors joelbrood maakt. Als onderdeel van de voorbereidingen voor Yule bakken veel moeders in Noorwegen verschillende broden met dit heerlijke joelbrood-recept. Het onderstaande recept maakt 3 ronde broden.
Ingrediënten:
- 1000 gram ongebleekte bloem
- (Reserveer hiervan 195 gram bloem, waarvan 70 gram wordt toegevoegd aan de gist, 70 gram wordt toegevoegd aan de eieren en 45 gram wordt toegevoegd aan droge ingrediënten en hou nog een beetje achter dat wordt gebruikt voor het kneden. Je hebt nu dus 5 bakjes bloem.)
Koning Hulst en Koning Eik
In een land hier ver vandaan leefden twee koningen in hetzelfde koninkrijk. Deze twee koningen waren broers van elkaar. Ze leefden in de verschillende uithoeken van hun land.
De koning Hulst woont in het Noorden. Daar is het koud, er ligt altijd sneeuw en het is er donker! Hij is de oudere en wijzere broer. Hij draagt een dikke wintermantel en op zijn hoofd staat een krans van hulst. In zijn hand draagt hij een staf van hulst. Zijn vrouw, Vlier, draagt ook een mantel van dik zacht bond, zij draagt een kroon van Vlierbloesem en een staf gemaakt van Vlierhout.
Omdat het altijd donker is in het gebied van koning Hulst leert hij zijn volk om rust te nemen en zuinig te zijn met wat ze hebben aan voedsel.
De Godin Tanfana en de Den
Pinus sylvestris (Grove Den) betekent ‘bosbewonende pijnboom’. Pijnboom of Pijn is de oude naam voor de Grove Den. Den stamt van het Germaanse woord 'tanna', dat oorspronkelijk ‘heilige boom’ betekende. De aanduiding ‘grove’ slaat op de grove structuur van de oranjerode schors.
Pinus sylvestris werd vaak gebruikt door de ouden om het kwaad af te weren en er wordt gezegd dat het de macht heeft om niet alleen de ruimte van kwade krachten te wissen, maar zelfs om kwade krachten terug te laten keren naar hun bron.
De Romeinse schrijver Tacitus heeft het over het Germaans dennenfeest ‘Tanfana’.
Vinden ...
